Rebible
Inez van Oord
“Rebible”
Ontdekking van vergeten verhalen
... luidt de ondertitel. In de colofon is vermeld: “Met haar Rebible-verhalen bouwt ze voort op de traditie van aandachtig lezen, luisteren, interpreteren en doorvertellen. Zo ontdekt ze de schoonheid van spiritualiteit ‘dicht bij huis.’”
Nieuwe interpretaties?
Inez trok de wereld over op zoek naar geestverruimende verhalen {p. 9 voorwoord} waardoor ze kennis maakte met allerlei soorten stromingen maar niet de Bijbel. Dat boek is zij in haar kindertijd vergeten: “Wonderlijke verhalen; moeilijk te begrijpen.” Ze vraagt zich vervolgens af hoe dat kwam, want de jeugdherinneringen heeft ze wel degelijk. Er is een verschil in beleving, want - schrijft ze - “Bij Jos {haar broer} vergeet je dat je naar een preek luistert; hij vertelt verhalen.”
Voor Jos is de Bijbel zijn belangrijkste bron van inspiratie. Met hem maakt Inez een tocht langs de verhalen - zowel letterlijk als figuurlijk - waarbij ze samen “zoeken {midrasj : onderzoeken of uitleggen} naar een betekenis, naar de bedoeling die we nu weer kunnen begrijpen.” Je leest dat ze dat samen heel zorgvuldig doen, onderzoekend en in gesprek met als doel te zoeken naar het symbolische en het mystieke. “En zo ging de Bijbel weer open.”
“Wie is God?”
Ze begint eerst met deze vraag. Neemt ze het woord God ‘gewoon’ over of is het ‘de Heer’ of … Ze zoekt vooral naar de betekenis achter de woorden; woorden die we in elk geval kunnen begrijpen met de beperkte menselijke vermogens. Ze concludeert dat we het met woorden moeten doen: “God zit in verhalen.
Mensen en goden
“De mensheid heeft veel goden geschapen …” {p.15} en “Mozes krijgt toevallig als eerste de naam van die ene, die boven alles staat. Hij is gewoon bezig met zijn kudde … en hoort een stem maar herkent de stem van deze God helemaal niet. Er waren, zoals ik nu beter begrijp, veel goden dus hij vraagt naar zijn naam. Toen zei God tegen Mozes: ‘Mijn naam ik IK BEN’ {p.21+22}.”
De transformatie van het grote mysterie veranderde in goden of een god buiten onszelf en we gaven die weg aan mensen die er meer verstand van hadden. “… het begint met iets moois en via groei, aanhangers, veel leden of volgers, komt het idee vanzelf in systemen terecht, structuren. Alsof de spelregels belangrijker worden dan het spel. Alsof God een gebruiksaanwijzing heeft gekregen, opgesteld door ons, door mensen met goede bedoelingen {p.22}.” Voor haar reden om de Bijbel te sluiten.
Alle mogelijke bijbels
Het is duidelijk dat het boek op duizend manieren vertaald en gelezen kan worden. Iedereen heeft een eigen geloof daaraan ontleend. Ooit was er een tijd dat stemmen zich wilden laten horen en er was een tijd dat mensen naar elkaar luisterden. Verhalen deden de ronde, van mond-tot-mond, van mens naar mens.
De basis is het Oude Testament, waarin het verhaal over Mozes centraal staat die met de Hebreeërs door de woestijn naar het beloofde land trekken, en het Nieuwe Testament, waar Jezus zijn volgelingen oproept om zijn manier van leven, denken, voelen en doen te volgen.
De vertalingen op vertalingen ‘kleuren’ de verhalen omdat elke auteur een eigen kijk op zaken heeft en die dat weer anders opschrijft dan een ander. Voor veel mensen maakt het ‘resultaat’ “een soort wetboek, een vechtboek, om mee te slaan, om mee te oordelen, je eigen gelijk te halen {p.29}.”
Adam en Eva - Weg van het paradijs
God schiep Adam en Eva en gaf hen de opdracht om niet te eten van de boom van goed en kwaad, of - zoals de Statenvertaling zegt - ‘Een boom om verstandig te worden {p.43}.’ Ze eten wel en ze merken dat ze naakt zijn. Als God hen daarop aanspreekt, geeft Adam de schuld aan Eva en Eva aan de slang. Het resultaat is dat God de slang vervloekt; de zwangerschap(pen) van de vrouw tot een zware last maakt en de man verordonneert tot zweten voor zijn brood totdat hij terugkeert tot de aarde.
Stel nu dat je er anders naar kijkt, stelt Inez. Als je eet van de boom krijgt voortaan alles een oordeel: goed of kwaad, zwart of wit, … Precies zo zit onze manier van denken in elkaar. We denken in tegenstellingen {p.47}. En verder: “Misschien wordt hier op een mooie manier verteld dat ze een bewustzijn hadden, maar geen verstand … We zijn een ziel, en krijgen - in de mythe via een appel - ons zelfbewustzijn mee. We zien onszelf. We zullen moeten dealen met goed en kwaad. Dat maakt ons mens.”
Terug naar het paradijs
“We zijn eeuwen en miljoenen mensen verder. Mijn God, wat hebben we een omweg gemaakt, langs al het goede, langs al het kwade, in onze landen, onze gezinnen, … Dus vandaag gaan we terug … De boom in het midden staat er nog! En kijk nou, God is er nog steeds! ‘Wacht u daar al die tijd op ons?’ Maar God houdt zijn mond dit keer. We klimmen de boom in, hoger en hoger …
Voorbij de appels van schuld en schaamte, van goed en kwaad. We kijken ernaar, maar gaan er niet meer voor … En op de hoogste tak is een liefdevolle plek om rustig te zitten … God had al die tijd naar ons gekeken, knikte bemoedigend en zag dat het goed was. Wij zagen het nu zelf ook … En God zegt: ‘Welkom. Geef maar door aan iedereen die het nog niet weet. Het paradijs is er nog. Ik wacht op je.’ {p.52 + 53}.”
Nawoord
Alles verandert voortdurend. Eeuwen gingen en gaan voorbij en geen tekst is voor eeuwig. “Het onsterfelijke is niet voor woorden weggelegd. Behalve datgene wat niet veranderen kan. Wat voortdurend hetzelfde blijft, wat altijd is. Dat is onsterfelijk. Dat is – dat weet ik nu zeker – een andere taal, het is de woordeloze tal die je overal kunt horen. Ook in Bijbelse verhalen {p.235}.”
Voor de recensie beperkte ik mij tot deze twee verhalen en wil ik niet te veel prijsgeven ...
Mijn conclusie
Qua vormgeving: prachtig gebonden boek met veel zorgvuldig onderzoek vanuit allerlei perspectieven. Mooie illustraties; ik mis alleen de bijschriften daarbij.
Qua inhoud: Zorgvuldig, inspirerend en leesbaar geschreven.
Als je Rebible in handen krijgt, is de eerste indruk dat je een nieuw soort vormgegeven (Kinder)Bijbel in handen krijgt. Dat is niet zo! Als je - toch nieuwsgierig geworden - inhoudelijk gaat lezen, dan is het - in mijn optiek dan - een boek dat uitnodigt en tot nadenken stemt.
Ik hoop dat het veel mensen inspireert en verbindt; vooral ook uitnodigt.
Waardering: 5 uit 5.
Van Harte Aanbevolen!
Zelf lezen?
Rebible
Ontdekking van vergeten verhalen
Inez van Oord
ISBN : 978-90-215-6632-0 - 1e druk
Kosmos Uitgevers
© Cees van der Boom
Trotse pa van Joanne, Sietske & Irene
Geregistreerd- (RAD) & Gecertificeerd Arbeidsdeskundige (CERT-AD) | Life-coach voor mensen met kanker | MCI Mastercoach | Re-integratiedeskundige | NOLOC erkend Loopbaanprofessional | NOBCO erkend Coach | Storyteller | Spreker | Recensent | Jobcoach | Reiki Master
Bewerking cover: Remko van Rijthoven ~ Vormzinnig